Chắc hẳn rằng rất nhiều người đã nghe tới cụm từ “hộp đen máy bay” nhất là khi xuất hiện tại nạn máy bay. Vậy hộp đen máy bay là gì? Cấu tạo và công năng của hộp đen máy bay như thế nào? Tại sao khi xảy ra tai nạn máy bay người ta lại cần tìm kiếm hộp đen máy bay? Tất cả sẽ có lời giải đáp trong bài viết dưới đây!
Hộp đen máy bay là gì?
Có rất nhiều người thắc mắc không biết hộp đen máy bay là gì. Trong tiếng Anh, hộp đen máy bay được gọi là flight-recorder. Về cơ bản, có thể hiểu rằng đây chính là một thiết bị rất quan trọng được lắp đặt trong mỗi máy bay. Mặc dù nó không có ảnh hưởng tới hoạt động, hiệu suất của máy bay nhưng lại không thể thiếu.
Hộp đen máy bay sẽ lưu trữ lại các thông tin quan trọng về dữ liệu của máy bay bắt đầu từ khi máy bay khởi động, cất cánh cho tới khi hạ cánh. Ví dụ như thông tin về tốc độ, độ cao,…
Thực tế, hộp đen máy bay có tổng cộng 2 phần, đó là máy ghi âm buồng lái (CVR) và máy ghi dữ liệu chuyến bay (FDR). Hộp đen của máy bay sẽ hoạt động liên tục nhờ vào nguồn điện mà máy bay cung cấp. Thậm chí, thiết bị này còn được trang bị thêm cả nguồn năng lượng phụ để có thể đảm bảo hoạt động phát tín hiệu luôn được duy trì, kể cả khi nó tách ra khỏi máy bay.
Theo tìm hiểu của chúng tôi thì thiết kế của hộp đen rất chắc chắn và an toàn. Đến mức mà lực mạnh gấp 3.400 lần so với khối lượng – tương ứng với lực nổ máy bay tạo ra tác động lên nó cũng không thể phá hủy được.
Cấu tạo của hộp đen máy bay
Sau khi hiểu rõ về hộp đen là gì chắc hẳn bạn sẽ nghĩ chúng có cấu tạo rất phức tạp. Tuy nhiên, thực tế, cấu tạo của chúng lại khá đơn giản. Một chiếc hộp đen thường chỉ có kích thước khoảng 20mm x 30cm, có dạng hình hộp và có thể phát tín hiệu khi bị rơi ra khỏi máy bay. Trọng lượng của một hộp đen sẽ vào khoảng 4.5kg.
Cấu tạo của hộp đen sẽ có tổng cộng 4 thành phần chính, đó là:
- Khung cứng: Hay còn gọi là vỏ của hộp đen. Chúng được thiết kế rất đặc biệt để có thể chịu lực tác động cực lớn, bảo vệ tốt nhất cho những thiết bị bên trong cũng như tạo điều kiện ghi, phát
- Đèn hiệu định vị dưới nước: Có tác dụng định vị vị trí khi rơi xuống nước
- Bộ nhớ: Được làm từ titan hoặc thép không gỉ và có khả năng chịu lực tốt
- Chip (hoặc các định dạng cũ hơn): Dùng để lưu lại các bản ghi âm trong hộp đen
Công năng của hộp đen máy bay
Như đã nói, hộp đen máy bay đóng vai trò vô cùng quan trọng bởi nó có thể giúp cho các chuyên gia tìm ra được nguyên nhân khiến máy bay gặp tai nạn. Khi có tai nạn máy bay xảy ra, ngoài công tác cứu hộ nạn nhân thì việc tìm kiếm hộp đen cũng đặc biệt quan trọng.
Thông qua những dữ liệu được ghi lại trong hộp đen, chuyên gia có thể biết chuyến bay đã xảy ra những gì, nguyên nhân gây ra tai nạn và khắc phục các thiếu sót khi bay để có thể tránh được những tai nạn, rủi ro không ai mong muốn.
Tại sao người ta phải tìm kiếm hộp đen sau tai nạn?
Sau khi có thông tin tai nạn máy bay, ngoài triển khai công tác cứu hộ thì việc tìm kiếm hộp đen máy bay cũng được thực hiện nhanh chóng. Sau khi tìm kiếm được hộp đen máy bay các chuyên gia cần khoảng 2 – 3 ngày để phân tích các bản ghi âm, dữ liệu được lưu trữ. Qua đó họ có thể xác định chính xác đâu là nguyên nhân khiến máy bay xảy ra tai nạn để có thể đưa ra lời giải thích với gia đình nạn nhân cũng như có phương án khắc phục, đề phòng, tránh xảy ra tai nạn trong tương lai.
Việc phân tích hộp đen máy bay đòi hỏi trình độ công nghệ cao. Và các quốc gia có đủ khả năng để thực hiện được công tác này chỉ có Mỹ, Anh, Pháp, Canada và Australia.
Công nghệ ngày càng phát triển, tiên tiến và hiện đại hơn, cho phép mạng truyền thông qua sóng vệ tinh thu nhận và lưu trữ được các dữ liệu của máy bay trên toàn thế giới. Tuy nhiên, hiện nay, không phải hãng hàng không nào cũng sử dụng dịch vụ này. Nguyên nhân một phần là bởi chi phí quá đắt và phần khác là bởi tỷ lệ xả ra tai nạn máy bay rất thấp. Vì vậy, việc sử dụng hộp đen máy bay vẫn là ưu tiên hàng đầu của các hãng hàng không.
Chuyên gia xử lý hộp đen của máy bay như thế nào?
Không chỉ thắc mắc hộp đen máy bay là gì mà nhiều người khá tò mò không biết các chuyên gia sẽ xử lý chúng như thế nào. Sau khi tìm thấy hộp đen, kỹ thuật viên sẽ phải thực hiện khâu bóc lớp vật liệu bảo vệ ra. Tiếp theo đó là vệ sinh sạch sẽ, cẩn thận các kết nối, tránh vô tình xóa đi dữ liệu quan trọng của chuyến bay. Toàn bộ tệp âm thanh, dữ liệu được lưu trữ trong hộp đen đều sẽ được tải xuống và sao chép lại trước khi đánh giá.
Những dữ liệu ban đầu nhận được chỉ là dữ liệu thô. Vì vậy, chuyên gia cần phải tiến hành giải mã trước khi chúng được chuyển thành đồ thị, âm thanh. Và muốn kiểm tra âm thanh kỹ càng đôi khi chuyên gia sẽ cần phải sử dụng tới “phân tích quang phổ”. Nhờ có công nghệ này mà các chuyên gia sẽ nhận ra cả những tiếng báo động khó nghe nhất hay tiếng nổ thoáng qua.
Thời gian để giải mã hộp đen phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Ví dụ như hành trình chuyến bay, mức độ thiệt hại của hộp đen,…
Những câu hỏi thường gặp về hộp đen máy bay
Hộp đen máy bay đặt ở đâu?
Vị trí đặt hộp đen sẽ phụ thuộc vào thiết kế của máy bay. Tuy nhiên, hiện nay, hầu hết các máy bay đều lắp đặt hộp đen ở phần đuôi để giảm lực va chạm xuống mức thấp nhất nếu xảy ra tai nạn, qua đó bảo vệ hộp đen hoàn hảo nhất có thể.
Hộp đen máy bay có màu gì?
Khác với nhiều người suy nghĩ, hộp đen máy bay không phải có màu đen mà là màu da cam. Sở dĩ như vậy là bởi nếu xảy ra tai nạn, hộp đen bị thất lạc thì việc tìm kiếm có thể dễ dàng hơn do màu cam khá nổi bật và không dễ bị lẫn với các vật thể xung quanh.
Trên đây là giải đáp của chúng tôi cho những ai đang băn khoăn hộp đen máy bay là gì và có cấu tạo, công dụng ra sao. Có thể thấy, hộp đen đóng vai trò rất quan trọng đối với việc tìm ra nguyên nhân tai nạn cũng như phòng tránh nguy cơ, rủi ro của máy bay.
